همی پلژی
فلج مغزی نوعی بیماری است که مغز قادر به ارسال سیگنال‌های عصبی صحیح به عضلات نیست. این بیماری در شکل‌های مختلفی دیده می‌شود که نوع همی پلژی از انواع رایج و شایع این بیماری است.
همی پلژی چیست؟
این بیماری یکی از اصلی‌ترین اختلال‌ها و عارضه‌هایی است که براثر تومورهای مغزی و نخاعی ایجاد می‌شود. در این عارضه حرکت یک‌طرف بدن با اختلال روبرو می‌شود، همی در زبان یونانی به معنی نصف و پلژی به معنی فلج است.
علت‌های رایج عارضه همی پلژی چیست؟
سکته مغزی
سکته مغزی یکی از رایج‌ترین علت‌های این عارضه است. میزان ضعف عضلانی که بیمار تجربه می‌کند می‌تواند بسته به‌شدت و محل سکته مغزی متفاوت باشد. سکته مغزی در رحم مادر یکی از رایج‌ترین علت‌های این بیماری در نوزادان و کودکان است.
عفونت مغزی
یک عفونت مغزی می‌تواند باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیر و دائمی قشر مغز شود. اکثر عفونت‌ها توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود، اما بعضی از عفونت‌های نیز احتمال دارد ویروسی و یا قارچی باشد.
ضربه‌مغزی
ضربه‌های ناگهانی به سر و مغز می‌تواند موجب آسیب‌های دائمی مغز شود. این عارضه با احتمال قوی فقط یک‌طرف از مغز شمارا درگیر می‌کند.علت شایع ترومای مغزی می‌تواند براثر تصادفات اتومبیل، حوادث ورزشی و درگیری فیزیکی ایجاد شود.
ژنتیک
جهش ژنتیکی بسیار کمیاب در ژن ATPTA3 می‌تواند موجب ایجاد این بیماری شایع و شناخته‌شده در کودکان باشد. در این نوع بیماری علائم این بیماری به‌صورت پیوسته رفت‌وبرگشت دارند. احتمال رخ دادن این بیماری یک‌دریک میلیون نفر است.
تومورهای مغزی
تومورهای مغزی هم می‌توانند باعث اختلالات جسمی و ایجاد این بیماری باشند. علائم این عارضه احتمال دارد با رشد تومور بدتر از قبل شود.
علائم همی پلژی چیست؟
بسته به نوع و شدت این بیماری، می‌تواند علائم مختلفی را داشته باشد اما می‌توان گفت علائم رایج و معمول این عارضه به این صورت است:
- ضعف عضلات و یا سفت شدن عضلات در یک‌طرف بدن
- اسپاسم عضلات یا منقبض شدن دائم یک عضله
- داشتن ضعف در مهارت‌های حرکتی ساده و ظریف
- تجربه مشکلات درراه رفتن
- عدم تعادل یا تعادل کم
- مشکلات درگرفتن و نگه‌داشتن وسایل و اشیا
آیا همی پلژی همیشگی است؟
این بیماری یک نوع بیماری غیر پیش‌رونده است یعنی علائم و مشکلات این بیماری در طول زمان رو به وخامت نمی‌روند و مشکلات در همان نقطه ایجاد به همان میزان ثابت می‌مانند و پیشرفت نمی‌کنند. فردی که دارای این بیماری است باید حتماً زیر نظر یک برنامه درمانی مناسب قرار بگیرد چراکه احتمال دارد بتواند باگذشت زمان علائم بیماری خود را بهتر کند. افراد مبتلابه این عارضه اغلب با کمک ابزارها و تجهیزات کمکی حرکتی می‌توانند زندگی فعال و مستقلی را تجربه کنند.
درمان فلج همی پلژی:
مانند دیگر بیماری‌های سی پی و فلج مغزی در زمان حال حاضر درمان قطعی و همیشگی برای این عارضه وجود ندارد. اگرچه می‌توان با روش‌های مختلف مانند جراحی، ارتوپدی، تجویز اسپیلنت و بریس، داروهای تشنج، درمان با روش یکپارچگی حسی، فیزیوتراپی و کاردرمانی به درمان نسبی این عارضه پرداخت. همچنین روش‌های متفرقه اما مفیدی مانند ماساژ درمانی و یوگا نیز می‌تواند به این بیماران کمک کند.
یک کودک که مبتلابه این عارضه است ممکن است قادر به رفتن به یک مدرسه معمولی باشد اما ممکن است احتیاج به کمک‌هایی باشد که می‌تواند با هماهنگی بین والدین و مدرسه صورت بگیرد؛ اما بعضی از کودکان نیز ممکن است احتیاج به حضور در کلاس‌های مخصوص باشند تا از این طریق بتوانند به یادگیری مباحث آموزشی بپردازند.
نقش فیزیوتراپی در توان‌بخشی حرکتی بیماران همی پلژی
فیزیوتراپی جزو روش‌های درمانی است که از روش‌های ورزشی، حرکات کششی و غیره برای کمک به بهبود و بهتر شدن حرکت و مهارت‌های حرکتی بیمار می‌پردازد. این روش درمانی یکی از اصلی‌ترین درمان‌های برای بیماران با عارضه فلج مغزی است.
اهداف اصلی فیزیوتراپی به‌این‌ترتیب هستند:
- تشویق بیمار برای انجام دادن حرکات مختلف
- بالا بردن توان بیمار و پیشگیری از ضعیف شدن عضله‌های او
- جلوگیری از کوتاه شدگی عضلات و از دست دادن توان و دامنه حرکتی آن‌ها که می‌تواند بسیار دردناک باشد و بر روی رشد عضلات و استخوان‌ها تأثیر بگذارد.
در فیزیوتراپی کودکان مبتلابه این عارضه پزشک به والدین کودک حرکت‌های ورزشی و تمرینی را برای تقویت و کشش عضله‌ها آموزش می‌دهد و بعدازآن والدین می‌توانند این تمرینات و حرکات را با کودک خود به‌طور روزانه انجام دهند. همین‌طور ممکن است اگر لازم باشد تجهیزات کمکی حرکتی برای بهتر راه رفتن مانند واکر، عصا، بریس های دست‌وپا، نیز توصیه شود.
هدف کاردرمانی در بیماران همی پلژی
کاردرمانی به معنی شناسایی مشکلات بیمار به‌وسیله پزشک و یا کار درمان و انجام دادن کارهای مخصوص روزانه برای کمک به مشکلات موجود بیمار است. کار درمان و یا پزشک می‌تواند برای بیماران مبتلابه این بیماری بهترین روش برای انجام دادن فعالیت‌های روزمره و روتین مانند حمام کردن، رفتن به دستشویی، پوشیدن لباس و درآوردن آن و غیره را آموزش داده و توصیه‌هایی دراین‌باره به او بکند.
مهم‌ترین هدف کاردرمانی افزایش استقلال بیمار در انجام دادن کارهای روزانه و حل مشکلات او در این زمینه است این مسئله به افزایش اعتمادبه‌نفس و رضایت از زندگی بیمار تأثیر زیادی را می‌گذارد.
نقش جراحی در بهبود توان حرکتی بیماران همی پلژی
بعضی از افراد مبتلابه فلج مغزی از این نوع ممکن است برای حل مشکلات حرکتی و بهتر کردن توان حرکتی خود احتیاج به جراحی پیدا کنند. روش جراحی را می‌توان برای موارد پایین انجام داد:
- بازیابی حرکتی قسمت‌هایی از بدن که به علت سفتی عضلات یا دلایل دیگر دچار محدودیت شده‌اند
- ترمیم مفاصل ران
- اصلاح مشکل انحنای ستون فقرات
- درمان مشکلات بی‌اختیاری ادرار
- بهتر کردن راه رفتن باکم کردن خشکی پاها
نتیجه‌گیری
همی پلژی یکی از انواع شایع فلج مغزی است که اغلب یک‌طرف از بدن را درگیر می‌کند، این‌طرف از بدن بستگی به این دارد که کدام بخش از مغز آسیب‌دیده است، هر طرف از مغز براثر این عارضه آسیب ببیند همان طرف از بدن دچار علائم و عوارض این بیماری می‌شود. همان‌طور که گفتیم این بیماری علت‌های مختلفی را دارد و متأسفانه تا الآن درمان قطعی و کاملی برای این بیماری شناخته‌نشده است؛ اما می‌توان با روش‌های مختلف به کم شدن عوارض این بیماری و بهبود توان‌بخشی حرکتی بیماران مبتلابه این عارضه کمک کرد.
منبع: