ترومای نخاعی
یکی از حادثه‌هایی که تهدیدکننده زندگی هر فرد است، آسیب‌های احتمالی به جمجمه و ستون فقرات است. ترومای نخاعی بیش‌ترین دلیل ناتوانی دائمی انسان‌های است. این عارضه به دلایل مختلفی رخ می‌تواند رخ دهد و می‌تواند عملکردهای سیستم عصبی و حرکتی فرد را با اختلال روبرو کند.
ترومای نخاعی چیست؟
آسیب نخاعی از علت‌های اصلی مشکلات حرکتی و حسی است رایج‌ترین علت این نوع عارضه تصادف اتومبیل است و از علت‌های رایج دیگر می‌توان به افتادن، حادثه‌های ورزشی، زخم گلوله و بعضاً بیماری‌های خاص اشاره کرد.
توانبخشی بیماران ضایعه نخاعی از طریق فیزیوتراپی
فیزیوتراپی فقط یکی از روش‌های توانبخشی بیماران نخاعی است، فیزیوتراپی به‌طور مخصوص بر روی حرکت و قدرت توانبخشی حرکتی فرد تمرکز می‌کند و به برگرداندن توانایی‌های حرکتی فرد کمک می‌کند.
این برنامه فیزیوتراپی برای آموزش به افرادی است که دارای آسیب‌های پیشرفته هستند و از طریق فیزیوتراپی قصد یاددادن حرکت دادن ویلچر، جابجایی اعضای فلج و مستقل بودن در حالت نشسته را به بیماران دارد. روش فیزیوتراپی در افرادی که دچار آسیب‌های جزئی و خفیف هستند می‌تواند باعث راه رفتن دوباره آن‌ها شود.
تمرکز فیزیوتراپی برای کمک به افرادی است که از آسیب‌های نخاعی رنج می‌برند تا بتوانند دوباره به خانه و خانواده خود، همچنین جامعه و فعالیت‌های اجتماعی برگردند و بدون در نظر گرفتن آسیب نخاعی خود یک زندگی کامل و رضایت‌بخش را تجربه کنند.
معرفی روش‌های توانبخشی حرکتی و فیزیوتراپی در ترومای نخاعی
روش‌های فیزیوتراپی برای افراد مختلف مبتلابه آسیب نخاعی متفاوت است، این مسئله در مرحله اول بر روی کمک به رسیدن به تحرک مناسب متمرکز است و بعدازآن به مسائل مربوط دیگر رسیدگی می‌کند. به همین علت گزینه‌های درمانی زیاد و متنوعی وجود دارد. در ادامه متن خلاصه روش‌های توانبخشی حرکتی و فیزیوتراپی برای بیماران آسیب نخاعی را برایتان معرفی میکنیم، اما بهتر است بدانید مناسب و بهترین بودن این روش‌ها به‌شدت آسیب‌دیدگی و هدف اولیه توانبخشی بستگی دارد.
آموزش راه رفتن
در حالت کلی این روش شامل آموزش استفاده از تردمیل برای راه رفتن است. اگر به علت ضعف حرکتی در پاها نمی‌توانید این کار را انجام می‌دهید می‌توانید با کمک یک نوار بر روی تردمیل به‌طور معلق بایستید. تعلیق بخشی از وزن بیمار با این روش می‌تواند فشار را از روی پاهای فرد برداشته و بیمار بتواند راحت‌تر از قبل تمرین راه رفتن را انجام دهد.
آموزش راه رفتن بعد از آسیب
معمولاً متخصصان در این زمینه اگر بسیار ضعیف باشید یا در مرحله‌های اولیه توانبخشی و فیزیوتراپی باشید به شما درحرکت دادن پاهایتان کمک می‌کنند. در حالت دیگر هم ممکن است به شما اسپیلنت هایی را بدهند تا در سالن توانبخشی به کمک عصا راه بروید.
آموزش استفاده از ویلچر
بیمارانی که به ویلچر احتیاج دارند لازم است مهارت‌هایی را یاد بگیرند تا بعداً بتوانند در محیط بیرون از خانه و مکان‌های عمومی به‌راحتی با ویلچر حرکت کنند.
این آموزش‌ها در حالت معمول از یاددادن نحوه هل دادن ویلچر روی زمین‌های مختلف و بالا یا پایین رفتن از پله یا شیب‌های مختلف می‌شود.
آموزش حرکات نشسته
افرادی که از ویلچر استفاده می‌کنند باید حتماً رفتن و خارج شدن از تختخواب و نشستن و بلند شدن از توالت فرنگی را یاد بگیرند. فیزیوتراپی در این روش با تمرینات متعدد این مهارت‌های ضروری و روزانه را به فرد آموزش می‌دهد.
تمرینات قدرتی
داشتن ضعف یکی از شاخصه‌های اصلی در آسیب‌های نخاعی است و فیزیوتراپی می‌تواند با تمرین‌های مختلف، به تقویت عضلات و ماهیچه‌های بیمار کمک کند. این روش با کمک تجهیزات ورزشی و یا تمرین‌های مختلف حرکتی انجام می‌شود.
تمرینات تناسب‌اندام
فیزیوتراپی با دادن ورزش‌های منظم و متناسب با توانایی فرد به برگرداندن سلامتی و تناسب‌اندام افراد بعد از آسیب کمک کند. افرادی که دچار آسیب‌های نخاعی هستند می‌توانند به‌صورت منظم در جلسات فیزیوتراپی شرکت کنند، این روش مخصوصاً برای کمک به افراد برای سازگار شدن با آسیب‌ها و جلوگیری از عوارض پیری می‌تواند مؤثر باشد.
تأثیر فیزیوتراپی ترومای نخاعی برای بهبود و توانبخشی
فیزیوتراپی در موفقیت توانبخشی بعد از آسیب‌های نخاعی تأثیر زیادی را دارد. روش‌ها و راهه‌ای مخصوص مختلفی وجود برای این کار وجود دارد، اگرچه ممکن است برخی از روش‌های فیزیوتراپی نسبتاً جدید باشند و تحقیقات علمی برای اثبات اثربخشی آن‌ها وجود نداشته باشد، اما می‌توان با اطمینان خاطر بیان کرد که روش‌های فیزیوتراپی در آسیب‌های نخاعی خفیف تأثیر زیادی دارد و به راه رفتن مجدد این افراد کمک بسزایی می‌کند و در آسیب‌های شدید نیز زندگی این افراد را از طریق بالا بردن مهارت‌های حرکتی و افزایش کیفیت زندگی آن‌ها بهتر کرده و از عوارض این بیماری می‌کاهند.
توانبخشی بیماران ترومای نخاعی
توانبخشی و کاردرمانی ترومای نخاعی طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، یک نوع فرآیند پویا، پیش‌رونده، هدف‌دار و در اکثر موارد دارای محدودیت زمانی است که به افراد آسیب نخاعی، قابلیت رسیدن به سطح عملکردی مطلوب و مناسب ازلحاظ فیزیکی، ذهنی، شناختی و اجتماعی را می‌دهد.
هدف کاردرمانی ضایعات نخاعی کمک به فرد برای رسیدن به حداکثر میزان مستقل بودن درزمینهٔ مای حرکتی و عملکردی است به‌طوری‌که فرد قادر به برگشت به زندگی شخصی، خانوادگی، اجتماعی، شغلی و غیره باشد و بتواند فعالیت‌های حرفه‌ای، شغلی، تحصیلی و اجتماعی خود را ادامه دهد.
اهداف و وظایف توانبخشی و کاردرمانی در بیماران ضایعه نخاعی:
- تمرین ایستادن و جابجا کردن وزن
- راه رفتن به‌وسیله پروتز یا بدون آن
- تمرینات حرکتی در تختخواب و جابه‌جا کردن ویلچر به‌تنهایی
- توصیه و یاددادن استفاده از اورتز برای اندام‌های پایینی
- بازآموزی عضلات و آموزش کنترل مهارت‌های حرکتی
- تمرینات تقویت‌کننده و کششی و آب‌درمانی
- برنامه‌های درمان زخم و یادگیری کنترل و مراقبت از پوست برای پیشگیری از زخم بستر و زخم فشاری
- آموزش حرکت با ویلچر به‌تنهایی و به‌طور مستقل
- یاد دان چگونگی نشستن به‌طور صحیح به‌طوری‌که تعادل خود را در کارهای مختلف حفظ کنند.
- یاددادن فعالیت‌های روزانه روتین به بیمار مانند حمام کردن، رفتن به دستشویی، پوشیدن و درآوردن لباس، غذا خوردن، نوشیدن، جابجایی از یکجا به‌جای دیگر، فعالیت‌های اجتماعی، ارتباط‌های عملکردی مانند نوشتن و تلفن زدن
- مهارت‌های زندگی مانند پختن غذا و مدیریت خانه
- برگرداندن فرد به جامعه وزندگی شغلی او
نتیجه‌گیری
ترومای نخاعی یکی از شایع‌ترین علت‌های ناتوانی در کودکان و بزرگ‌سالان به‌طور دائمی است، این عارضه پیشروندِ نیست یعنی باگذشت زمان بدتر نمی‌شود، متأسفانه درمان قطعی و صددرصدی برای این عارضه وجود ندارد اما می‌توان با روش‌های فیزیوتراپی و کاردرمانی توان حرکتی این بیماران را افزایش داد تا از این طریق بتوانند به یک زندگی تقریباً عادی رسیده و فعالیت‌های خود را انجام دهند.
ما در مجموعه ی فنی تیم هلدینگ پیام آوران با طراحی و تولید دستگاهی با نام تجاری ریگیت (ReGait)که با مکانیزم تعلیق دینامیک وزن و بر اساس ویژگی های فیزیولوژیک بیماران در رده های سنی مختلف ،توانستیم نقش به سزایی در درمان و تسریع پروسه های درمانی بیماران ناتوان حرکتی داشته باشیم .در ادامه از شما دعوت میکنیم تا با دیدن این کلیپ که از مراحل درمانی یکی از بیماران عزیزمان ایجاد شده ،به ضریب تاثیر بالای دستگاه ReGait ایمان بیاورید.